การเตรียมสารละลาย

การเตรียมสารละลาย หมายถึง การเตรียมสารละลายโดยนำตัวถูกละลายมาเติมตัวทำละลายให้ได้ปริมาตรและความเข้มข้นตามต้องการ และในการเตรียมต้องทราบ ความเข้มข้นและปริมาตรของสารละลาย

4.8.1 การเตรียมสารละลายจากสารละลายบริสุทธิ์

วิธีการเตรียมสาร

1. ช่างสารตัวอย่างตามปริมาณที่กำหนดไว้

2. ละลายสารในบีกเกอร์

3. เทสารลงในขวดวัดปริมาตร

1. ล้างบีกเกอร์ด้วยน้ำกลั้นแล้วเทใขวดวัดปริมาตร

2. เขย่าขวดวัดปริมาตรเพื่อให้สารละลายผสมกัน

3. ตั้งขวกปริมาตรเพื่อให้อุณหภูมิของสารละลยลดลง

4. เติมน้ำกลั่นที่ละน้อยจนถึงขีดบอกปริมาตร

5. ส่วนโค้งต่ำสุดของสารละลายอยู่ตรงขีดบอกปรมาตร

6. กลับขวดขึ้นลงให้สารละลายผสมกัน

7. ถ่ายสารละลายที่เตรียมเก็บไว้ในภาชะเก็บสารปิดจุกปิดฉลาดโดยระบุชื่อสาร สูตรเคมี ความเข้มข้น เละวันที่เตรียมสารแล้วล้างขวดวัดปริมาตรและจุกคว่ำให้แห้ง ปิดจุกขวดนำไปเก็บในตู้เก็บอุปกรณ์

หลักการ

1. คำนวณหาปริมาณ ( จำนวนโมล ) ของตัวละลายในสารละลายที่ต้องการเตรียม โดยใช้สูตร

mol1 =

2. คำนวณหาปริมาตรของสารละลายที่เข้มข้น ที่มีจำนวนโมลเท่ากับจำนวนโมลที่คำนวณได้จากข้อ 1 โดยใช้สูตร M1V1 = M2V2

3. ทำสารละลายให้เจือจาง โดยใช้ปิเปตต์ดูดสารละลายเข้มข้นมีปริมาตรเท่ากับปริมาตรที่คำนวณได้ จากข้อ 2

4. เก็บสารละลาย ปิดฉลากให้ชัดเจน

ตัวอย่าง จงเตรียมสารละลาย NaOH เข้มข้น 0.2 mol / dm³ จำนวน 40 cm³

วิธีทำ สารละลาย NaOH 0.2 mol / dm³ หมายถึง

ในสารละลาย 1 dm³ หรือ 1000 Cm³ มีเนื้อNaOH ละลายอยู่ 0.2 mol หรือ = 0.2 X 40 = 8

ตัวอย่าง จงเตรียมสารละลายโซเดียมไฮดรอกไซด์เข้มข้น 6 mol/dm3 จำ นวน 60 cm3

วิธีทำ สารละลายโซเดียมไฮดรอกไซด์เข้มข้น 6 mol/dm3 หมายความว่า

ในสารละลาย 1,000 cm3 มีเนื้อสาร NaOH อยู่ = 6 mol

ถ้า สารละลาย 60 cm3 มีเนื้อสาร NaOH อยู่ = 6 × 60 mol = 0.36 mol

1,000

หรือ = 0.36 × 40 กรัม = 14.4 กรัม

(ตัวเลข 40 มาจากนํ้าหนักโมเลกุลของ NaOH คือ Na = 23, O = 16, H = 1 รวม 40)

นั่นคือ ชั่ง NaOH มา 14.4 กรัม ละลายในนํ้ากลั่นให้ได้ปริมาตร 60 cm³ จะได้สารละลาย

ตามต้องการ

ตัวอย่าง จงเตรียมสารละลายโซเดียมไฮดรอกไซด์เข้มข้น 5% โดยนํ้าหนัก จำ นวน 80 cm³

วิธีทำ สารละลายโซเดียมไฮดรอกไซด์เข้มข้น 5% โดยนํ้าหนัก หมายความว่า

สารละลาย 100 cm³ มีเนื้อสาร NaOH อยู่ = 5 กรัม

ถ้า สารละลาย 80 cm³ จะมีเนื้อสารอยู่ = 5 × 80 = 4 กรัม

100

นั่นคือ ชั่ง NaOH มา 4 กรัม (ชั่งในบีกเกอร์หรือกระจกนาฬิกา อย่าชั่งบนกระดา€เพราะ

เป็นสารที่ดูดความชื้น จะทำ ให้กระดาษเปียก) ละลายในนํ้ากลั่นให้ได้ปริมาตร 80 cm³ จะได้สาร

ละลายตามต้องการ

4.8.2 การเตรียมสารละลายจากสารละลายเข้มข้น

หลักการ

1. คำนาณหาปริมาตรของสารละลายเดิมที่ใช้

2. ทำสารละลายให้เจือจาง

3. เก็บการสารละลาย

การทำสารละลายเข้มข้นให้เจือจางลงจำนวนโมลตัวละลายก่อนและหลังการทำให้เจือจางจะมีค่าเท่าเดิม ดังนั้น C₁V₁ = C₂V₂

C1 - ความเข้มข้นสารละลายก่อนเจือจาง (mol/dm³)

C2 - ความเข้มข้นสารละลายหลังเจือจาง (mol/dm³)

V1 - ปริมาตรสารละลายก่อนเจือจาง (dm³)

V2 - ปริมาตรสารละลายหลังเจือจาง (dm³)

ตัวอย่าง คำนวณหาปริมาตรสารละลายเดิมที่จะนำเตรียมสารละลายใหม่ต้องการเตรียมสารละลาย KI เข้มข้น 0.1 mol/dm3 จำนวน 100 cm3 จากสารละลาย KI เข้มข้น 2.0 mol/dm3

วิธีทำ C₁ = 2.0 mol/dm3 C₂ = 0.1 mol/dm3

V₁ = ? V₂ = 100 cm3

C₁V₁ = C₂V₂

(2.0 mol/dm³) V₁ = (0.1 mol/dm³) (100 cm³)

V₁ = (0.1 mol/dm³) (100 cm³)

(2.0 mol/dm³)

V₁ = 5 cm³

ตัวอย่าง จากสารละลายกรดไฮโดรคลอริกเข้มข้น 14.4 mol/dm³ จงเตรียมสารละลายกรด

ไฮโดรคลอริกเข้มข้น 6.0 mol/dm³ จำ นวน 60 cm³

วิธีทำ จากสูตร C1V1 = C2V2

เมื่อ C1 = ความเข้มข้นของสารละลายที่มีอยู่ (14.4 mol/dm³)

V1 = ปริมาตรของสารละลายที่มีอยู่ซึ่งต้องตวงมา (cm³)

C2 = ความเข้มข้นของสารละลายที่ต้องการ (6.0 mol/dm³)

V2 = ปริมาตรของสารละลายที่ต้องการ (60 cm³)

แทนค่าในสูตร 14.4 × V1 = 6.0 × 60

∴ V1 = 6.0 × 60 = 25 cm³

14.4

นั่นคือให้ตวงสารละลายกรดไฮโดรคลอริกเข้มข้น 14.4 mol/dm³ 25 cm³ แล้วเทลงในบีกเกอร์ที่มีนํ้ากลั่น 35 cm³ จะได้สารละลายตามต้องการ

ตัวอย่าง มีสารละลายกรดแอซีติกเข้มข้น 99% โดยนํ้าหนัก จงเตรียมสารละลายกรดแอซีติก

เข้มข้น 5% โดยนํ้าหนัก จำ นวน 66 cm³

วิธีทำ จากสูตร C1V1 = C2V2

เมื่อ C1 = ความเข้มข้นของสารละลายที่มีอยู่ (99% โดยนํ้าหนัก)

V1 = ปริมาตรของสารละลายที่มีอยู่ซึ่งต้องตวงมา (cm³)

C2 = ความเข้มข้นของสารละลายที่ต้องการ (5% โดยนํ้าหนัก)

V2 = ปริมาตรของสารละลายที่ต้องการ (66 cm³)

แทนค่าในสูตร 99 × V1 = 5 × 80

∴ V1 = 5 × 66 = 3.33 cm³

99

นั่นคือให้ตวงสารละลายกรดมา 3.33 cm³ แล้วเทลงในบีกเกอร์ที่มีนํ้ากลั่น 62.77 cm³ ใช้

แท่งแก้วคนสารให้เข้ากัน จะได้สารละลายกรดเข้มข้น 5% โดยนํ้าหนัก ตามต้องการ